مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها

مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها

سفر به شیراز را به خصوص برای عاشقان شعر و ادب و تاریخ، باید یکی از خاطره انگیزترین سفرهای داخلی دانست. در مطلب امروز مجله گل گیس می خواهیم شما را با یکی از جاذبه های بسیار مهم شهر شیراز یعنی مسجد نصیر الملک آشنا کنیم. برای رفتن به این مسجد مهمترین وسیله ای که باید همراه داشته باشید، دوربین است. چراکه در صورت نبود آن بعدا از ثبت نکردن تصویر خود و همراهانتان در گوشه گوشه این بنای تاریخی دچار پشیمانی خواهید شد.

کسانی که مسجد نصیر الملک را در یک روز آفتابی به نظاره نشسته اند؛ با من هم عقیده اند که اگر به شیراز رفتی و این مسجد را زا نزدیک ندیدی، گویی انگار شیراز را ندیده ای.

مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها

این مسجد از مساجد قدیمی شیراز در محله گود عریان شیراز که در قدیم به محله ساحاق بیگ معروف بود قرار دارد. و به طور دقیق تر در خیابان لطفعلی خان زند و در کوچه نصیر الملک واقع شده است.

نصیر الملک فرزند میرزا علی اکبر از عوامل مشهور حاکم وقت فارس و از اعیان و اشراف این شهر بوده است که در سال های ۱۲۹۴ الی ۱۳۰۵ هجری قمری کار بنای این مسجد را به معماری محمد رضا و میرزا محمد حسن معمار، انجام داده است.

از سال ها پیش این ملک وقفی به تولیت آقای محمود قوام مورد نگهداری و مرمت و رسیدگی بوده است؛ که هنوز هم ادامه دارد.

مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها

این مسجد را ارزنده ترین بنای کشای کاری ایران می دانند. و زا دیدگاه کاشی کاری ها و مقرنس ها، آن را بی مانند توصیف می کنند.

هر بیننده عامه ای نیز در صورت مشاهده این بنا و تصاویر آن بر وجود روحی عجیب و جذابیت بصری خاصی در آن اشاره می کند. این مسجد رد زمینه به مساحت ۲۸۹۰ متر مربع و با زیربنای ۲۲۱۶ متر مربع با یک سردر ورودی اصلی و دو ورودی فرعی طراحی شده است.

این مسجد را در زبان عامه مسجد صورتی نیز می نامند. و علت آن استفاده فراوان از کاشی های صورتی رنگ در آن است. که تم رنگی کار را به سمت صورتی سوق داده است.

همچنین کاربرد شیشه های رنگی از دیگر ویژگی های بار این بنای تاریخی است. که آن را از نظر نورپردازی دارای مناظری مثال زدنی و تماشایی می کند.

مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها

ورودی مسجد با استفاده از کاشی های هفت رنگ و با طرح گل زنبق شیراز و گل سرخ، شکل گرفته است.

درب مسجد از جنس چوب وق ابی از سنگ، با طرحی یکپارچه به سبک سالیمی، بر عظمت هرچه بیشتر بنا افزوده است. در سردر این در، روی کتیبه سنگی کوچکی شعری از شوریده شیرازی نقش بسته است.

با عبور از در مسجد وارد هشتی آن می شویم که کاربرد اجر در نمای آن محرز است. در سمتی از هشتی راهرویی ما را به سمت صحن مسجد هدایت می کند. با ورود به حیاط مستطیل شکل مسجد آنچه بیش از پیش خود نمایی می کند؛ حوض چهارگوشه و بزرگ وسط آن است.

مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها

این بنا دو شبستان شرقی و غربی دارد. شبستان شرقی را شبستان زمستانی نیز می گویند. جایی که در سرمای شدید زمستان پناه خوبی برای نمازگذاران بوده است.

در دالان شمالی شبستان شرقی سنگ نوشته ای وجود دارد که روی آن این شعر سعدی علیه رحمه حک شده است:

غرض نقشی است کز ما بازماند

که هستی را نمی‌بینم بقایی

مگر صاحبدلی روزی به رحمت

کند در حق استادان دعایی

شبستان غربی اما شاید زیباترین بخش مسجد باشد. هرچند که حدودا ۷۰ سال پیش و در جریان باسازی دچار تغییراتی در کف شبستان شد.

دیگر زیبایی دل انگیز این شبستان ستون های آن است که گویی همچون دسته گلی در ۶ قسمت مسجد روییده است. و در نهایت شاید بتوان گفت محراب فوق العاده زیبای این شبستان را بهترین فضای مسجد نامید.

مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها

طاق و دیوارهای شبستان غربی با کاشی کاری های زیبا تزیین شده است. کف آن با کاشی های فیروزه ای و سقف آن با نقش گل و بوته و آیات قرآنی مزین گشته است. این شبستان در واقع شبستان تابستانه بنا محسوب می شود.

اگرچه تمامی دیوراهای داخلی این بنا به وسیله آجر تکمیل شده است. اما معمار خوش سلیقه آن برای طراوت بخشیدن به فضا، در گوشه و کنار دیوارهای آجری به کاربرد کاشی های رنگارنگ مبادرت ورزیده و نگذاشته هیچ قسمتی از مسجد دچار روحی خشک و خمیده گردد.

شاید بتوان این مسجد را که در دوره قاچار بنا شده، آخرین نمونه های درخشش معماری ایرانی اسلامی دانست. که بعد از آن دچار افول شد و هرگز دیگر مانند گذشته نتوانست آثاری از خود برجای گذارد.

مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها

nasir-ol-mulk-mosque-in-shiraz (4)

مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها

مسجد مشتمل بر دو ایوان شمالی و جنوبی است که مشابه هم نیستند و ایوان شمالی جذاب تر و زیباتر از ایوان جنوبی است. ایوان شمالی دارای سه نیم طاق در هر سه طرف است و از سمت چهارم به صحن راه دارد. این ایوان داری چهار غرفه است و سقف میانی آن با مقرنس کاری و کاسه سازی پنج کاسه مزین شده است. ایوان جنوبی نیز دارای دو گلدسته بوده که در حیاط آن نیز حوضی مستطیل شکل و سنگی وجود دارد.

در سمت شمالی مسجد طاق نمایی به نام طاق مروارید وجود دارد که تمام سقف داخل و بیرون آن کاشی کاری رنگارنگ شده است و روی آن آیات قرآنی نوشته شده است. در دو طرف این طاق‌نما ۲ طاق کوچکتر نیز وجود دارد.

nasir-ol-mulk-mosque-in-shiraz (3)

مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها
مسجد نصیر الملک شیراز و سفر به دنیای رنگ ها

اگر به این مکان مذهبی و تاریخی سر زدید، علاه بر بازدید از مسجد می توانید از امام زاده ای که در مجاورت مسجد است نیز دیدن کنید. امامزاده سیدالحرمین که اهالی بومی شیراز آن را امامزاده زنجیری (به این دلیل به او امامزاده زنجیری می گویند که نصیرالملک به این امامزاده بسیار معتقد بود و افراد خطاکار را در این مکان به زنجیر می بست و اگر شخص بی گناه بود زنجیر باز شده و فرد نجات پیدا می کرد. امروز این زنجیر معروف بالای سردر ورودی حیاط امامزاده آویزان شده است.) می نامند؛ در میان حرم شاهچراغ و حرم حضرت سید علاءالدین حسین (ع) واقع شده است. ایشان از نوادگان حصرت زین‌العابدین (ع) هستند.

و رد آخر اینکه یکی از مزایای بناها و شهرهای تاریخی این است که این بناها معمولا در مجاورت یکدیگر قرار داشته و با رفتن به یکی از آن می توانید در مدتی کوتاه باقی بناها را ینز مشاهده کنید. پس اگر سری به این منطقه از شهر شیراز زدید؛ می توانید مشابه نقشه زیر به چند بنای شکوهمند دیگر نیز سری بزنید.

نقشه آثار تاریخی شیراز
نقشه آثار تاریخی شیراز

منتشر شده

در

,

توسط

برچسب‌ها:

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید