پوکی استخوان چیست و عوامل مستعد کننده آن کدامند؟

پوکی استخوان نوعی بیماری وخیم استخوانی است که باعث شکنندگی استخوان ها می شود. توده استخوانی هر فرد معمولا تا سن ۳۰ الی ۳۵ سالگی به حداکثر میزان خود رسیده و پس از آن طی یک روند طبیعی تحلیل می رود. پوکی استخوان وقتی بروز پیدا می کند که حجم توده استخوان با سرعت بیشتری کاهش پیدا کند. این بیماری موجب می شود تا استخوان ها با ضربات کوچکی دچار شکستگی شده و فرد را بستری کند حتی در شرایط بد می تواند منجر به مرگ افراد در اثر ناتوانی در بهبود آسیب های وارده شود.

پوکی استخوان بیماری بی سر و صدایی است که در مراحل اولیه به ندرت دارای علائم خاصی است اما در مراحل بعد علائمی نظیر شکستگی مفاصل ران، کمر و ستون مهره ها را در پی دارد. معمولا این اولین نشانه ظاهری این بیماری است. علائم دیگری نظیر درد شدید در ناحیه خاصی از کمر، قوز شدن پشت و کوتاه شدن قد از علائم این بیماری است.

عوامل مستعد کننده پوکی استخوان

عواملی که موجب ایجاد پوکی استخوان می شود به دو دسته عوامل غیر قابل کنترل و عوامل تحت کنترل تقسیم می شوند.

عوامل غیر قابل کنترل پوکی استخوان

جنسیت: زنان، بسیار بیشتر از مردان به پوکی استخوان مبتلا می شوند.

سن : با افزایش سن ریسک ابتلا به این بیماری افزایش می یابد.

یائسگی: استروژن، هورمونی در بدن زنان است که از کاهش توده استخوانی جلوگیری می کند. تولید این هورمون در بدن زنان، پس از یائسگی متوقف می شود در نتیجه توده های استخوانی با سرعت بیشتری تحلیل می روند. زنانی که قبل از ۴۵ سالگی یائسته می شوند مانند زنانی که تخمدان های خود را با عمل جراحی خارج می کنند در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند.

وراثت: می تواند در سرعت رشد این بیماری تاثیر گذار باشد.

اندام: خانم های که استخوان های کوچک داشته و ریز اندام هستند توده استخوانی کمتری داشته و خطری بیشتری آنها را تهدید می کند.

پیشینه قومی: زنانی که در اروپای شمالی و آسیا زندگی می کنند بیشتر در معرض این بیماری قرار می گیرند.

برخی بیماری ها: بیماری تیروئید، بیماری های کلیوی و برخی از سرطان ها ریسک ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.

عوامل تحت کنترل پوکی استخوان

ورزش: عدم تحرک کافی کاهش توده استخوانی را تسریع می بخشد.

وزن: خانم ها لاغر اندام که به دلیل ضعف، عادت ماهیانه نامنظمی دارند بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

مصرف نوشابه: نوشیدنی های کافئین دار در جذب کلسیم توسط بدن اختلال ایجاد می کنند پس زمینه لازم برای ایجاد بیماری پوکی استخوان را فراهم می آورند.

کمبود کلسیم: زمانی که کلسیم کمی در برنامه غذایی شما وجود داشته باشد بدن شروع به تخریب استخوان ها برای تامین کلسیم مورد نیاز خود می کند و پوکی استخوان را به همراه می آورد.

سیگار: تحقیقات نشان داده زنان سیگاری بیشتر در معرض این بیماری هستند.

سایر عوامل: برخی از داروها نظیر کورتیکو استروئیدها که برای درمان بیماری های آسم و آرتروز تجویز می شود، برنامه غذایی پر پروتئین و کمبود ویتامین D از جمله عوامل کنترل کننده دیگر بیماری شمرده می شود.