شایع ترین مشکل جسمانی در خانوم های ایرانی مسلما فقر آهن خون است. این بیماری شایع مستقیما با زندگی روزمره افراد در تقابل قرار می گیرد و حتی می تواند مشکلات جدی و عاطفی شدیدی را به وجود آورد. در مورد این بیماری کمتر به بروز های ثانویه آن توجه شده است و معمولا در موارد تشخیص به درمان های علامتی اکتفا می شود. وجود آهن در خون باعث می شود تولید گلبول های قرمز تداوم یابد ودر ایجاد این عامل اصلی تشکیل دهنده خون انسان نقش حیاتی دارد، ولی ما در این مطلب کوتاه سعی نداریم به مشکلات عدم وجود آهن در خون بطور علمی بپردازیم. شما خوانندگان محترم می بایست به نکات زیر توجه کنید تا اگر علائم ذکر شده را در خود مشاهده کردید، فورا در پی یافتن علت آن باشید و به پزشک خود مراجعه کنید. گفتنی است که در تمامی افراد همه این علائم ملاحظه نمی شود و بیماری فقر آهن مختص به خانوم ها نیست و برخی از آقایان نیز دچار این بیماری می شوند. در زیر این مطلب به هشت مورد از علائم شایع این بیماری اشاره می کنیم. گفتی است که بیماری کمبود آهن، که از آن به بیماری «فقر آهن» نیز یاد می کنند اقسام مختلفی دارد و برای اطلاع از انواع آن به مقالات علمی در این رابطه مراجعه کنید. لطفا با دقت به این علائم توجه شود:

در صورت داشتن این علایم، به پزشک مراجعه کنید.

احساس خستگی مفرط

یکی از شایع ترین علایم که به سختی می توان علت اصلی آن را تشخیص داد و در موارد مختلفی نیز بروز می کند، احساس خستگی مفرط است. زیرا اغلب بانوان زندگی بسیار پر کاری را دارند، ولی این موضوع در نظر مردان چندان به نظر نمی رسد. حتی خانوم های خانه دار و بار دار نیز متوسط کار روزانه بالایی دارند و در نتیجه احساس خستگی می کنند، و خستگی را بخشی از زندگی خود می دانند، در حالی که کمبود آهن باعث می شود اکسیژن کمتری به بافت ها برسد و بدن از انرژی که به آن نیاز دارد، محروم می شود، دقت کنید که اگر خستگی طبیعی شما همراه با احساس ضعف و بی قراری بود و نمی توانستید روی کارها تمرکز کنید این امر می تواند نشانه کمبود آهن باشد و حتما با پیگیری آن از طریق مراجعه به پزشک مشکل را برطرف کنید.

قائدگی با خونریزی زیاد

خونریزی شدید هنگام قاعدگی می تواند علت عمده کمبود آهن باشد، به این ترتیب که از دست دادن میزان زیاد خون که تقریبا فقط نصف آن در بدن جایگزین می شود، به علت فاصله زمانی دوره های قائدگی که تقریبا هر بیست و هشت روز یک بار (با فاصله زمانی متغیر چهار روز) صورت می گیرد و بدن برای ساختن این خون از دست رفته تقریبا پنجاه و هشت روز زمان لازم دارد اما روند قاعدگی هر ماه ادامه دارد، پس اگر خونریزی شما در طول چند دوره زیاد بود حتما به پزشک خود این مطلب را بگویید. برای اطلاع از مطالب تخصصی تر در مورد خونریزی دوره قائدگی و مفهوم اندازه گیری خونریزی زیاد و کم و آنچه که به عنوان خونریزی زیاد شناخته می شود  به مطلب (مسائل عجیب و پاسخ های باور نکردنی در خصوص واژن) مراجعه کنیدکه در شماره های قبل مجله کل گیس انتشار یافته است.

زردی چهره

پریدگی رنگ در صورت به دلیل کمبود خون و در واقع کمبود گلبول های قرمز آن است. رنگ قرمز خون از آهن موجود در گلبول های قرمز سرچشمه می گیرد، و کمبود این پروتئین باعث رنگ پریدگی  در نواحی چهره، داخل لب، لثه هاو پلک ها می شود، که از علائم بارز کم خونی است و با نگاه کردن به فرد می توان این تشخیص را داد.

نفس تنگی

اگر میزان اکسیژنی که به بدن می رسد، پایین باشد، هرچه قدر هم عمیق نفس بکشید، دچار کمبود اکسیژن خواهید شد. در مورد اکسیژن رسانی به سلول ها کار گلبول های قرمز حامل های اکسیژنی خواهد بود، اگر در انجام کارهای معمولی از جمله بالا رفتن از پله، ورزش کردن و فعالیت های روزمره به اصطلاح عامیانه نفس کم می آورید، احتمالا بدانید که دچار کمبود آهن هستید، البته کمبود تنفس دلایل دیگری نیز دارد.

ضربان نا منظم

کسانی که دچار کمبود آهن در خون خود هستند، ناچار قلب آنها می بایست با فشار کار بیشتری فعالیت کند تا کمبود اکسیژن رسانی به سلول ها را جبران کند، و در نتیجه قلبی که از آن زیاد کار کشیده می شود، در معرض مشکلاتی از جمله ضربان نامنظم، ( آریتمی قلبی) صدای غیرعادی، بزرگ شدن ماهیچه های آن و حتی سکته ناگهانی قرار دارند. پس به این نکته نیز توجه کنید که، بر اساس محاسبات انجام پذیرفته عمر مکانیکی ماهیچه های قلب تمامی پستانداران روی کره خاکی از جمله انسان، تپشی معادل عدد (۱۵۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ -صد و پنجاه هزار میلیارد) تعداد است. پس از این تعداد تپش عمر مکانیکی ماهیچه های قلب به پایان می رسد. دقت داشته باشید که با پایان یافتن عمر مکانیکی ماهیچه ها بطور کامل از کار باز نمی ایستند، بلکه احتمال از کار افتادگی آن بسیار بسیار زیاد می شود. افرد ی که برای مدتی طولانی دچار کمبود آهن می باشند درواقع با فشار مضاعفی که به قلب وعروق کرونر خود وارد می کنند، عوارضی مانند آنچه که گفته شد را تجربه خواهند کرد. بیماری کبود آهن در خون عامل معضلات دیگری نیز هست که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم.

سردرد

سردرد های طولانی و بدون علائم خاص بالینی، مانند عفونت های داخلی یا سرما خوردگی های فصلی که دلایل دیگری نیز به آن ها مرتبط هستند، در نهایت می توانند یکی از علائم شایع کم خونی به خصوص در بانوان باشد. اگر سردرد های شما از عوامل مانند بیماری هایی که ذکر شد نبود و برای آن ها دلایل قانع کننده ای را نیافتید، بدانید که ممکن است عامل اصلی این سردرد ها کمبود اکسیژن رسانی به مغز باشد به علت کمبود آهن ودر نتیجه کمبود حامل های اکسیژن (گلبول های قرمز) در بدن، باعث می شود تا میزان اکسیژنی که به مغز می رسد از حد معمول کمتر باشد، در نتیجه به رگ های مغز دستور متورم شدن را داده می شود تا خون بیشتری به مغز برسد و همین متورم شدن رگهای خونی در فرد عامل سردرد می شود.

استرس بی دلیل

بدون دلیل دچار استرس و اضطراب شدن دلیل دیگری  ازکمبود اکسیژن است. سیستم سمپاتیک عصبی در مقابل کمبود اکسیژن تحریک می شود و از آن جا که کمبود آهن می تواند ضربان قلب را بالا ببرد، فرد در حالی که دلیلی برای اضطراب ندارد، حس می کند در وضعیت فرار یا مبارزه است و همیشه سطح هورمون های خاصی در بدن او بالا می باشد.

ریزش شدید مو

کمبود آهن در مراحل پیشرفته ترباعث ریزش مو می شود. زیرا در این شرایط منطق تصمیم گیری از عملکرد حیاتی حمایت می کند و حفظ مو های رو سطح پوست در درجه اولویت بعدی قرار دارد. خون با ارزش دارای اکسیژن، می بایست به ارگانهای حیاتی بدن برسند و پیاز مو های بیمار بدون خون رسانی تغذیه نمی شوند و نهایتا از بین می روند، ریزش بیش از حدود ۱۰۰ تار مو در طول یک روز غیر عادی محسوب می شود.